Mùa nghỉ hè tại Úc được xem là thời điểm lý tưởng để sinh viên Việt Nam tranh thủ làm thêm kiếm chút thu nhập trang trải chi tiêu. Tuy nhiên, vấn đề làm thêm tại Úc có những gam màu sáng tối riêng biệt mà chỉ có người trong cuộc mới hiểu rõ.
1. Học từ thực tế công việc
Từ công việc cuốn sushi, Hải Đường (sinh viên Đại học Latrobe) tiết lộ đã làm công việc này hơn ba tháng nay. Với thu nhập 8 đôla Úc/giờ và có cơ hội tiếp xúc với nhiều người, luyện tập khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh, Hải Đường tạm hài lòng với công việc hiện tại.
Đa số công việc làm thêm hiện nay được sinh viên Việt Nam ưu tiên lựa chọn là thu ngân, phụ quán, bán thịt cá, trái cây, phụ shop quần áo, bán bánh mì và hái trái cây ở các nông trại (làm farm). Theo họ, đây là những việc dễ tìm và có ích. Phần lớn sinh viên làm farm với lý do tập cách sống nông trang, tìm hiểu đời sống nông thôn Úc và lương cũng tương đối cao, ổn định.
Theo nhận xét chung, việc làm thêm ở Melbourne tuy không nhiều như ở Sydney nhưng cũng không quá hiếm nếu biết năng động tìm kiếm. Nhật Quân, sinh viên học ngành kế toán tại Monash, cho biết ban đầu chỉ tính xin vào dọn dẹp ở một cửa hàng xe hơi hay một quán ăn gần nhà. Trong một lần dọn dẹp giấy tờ, tớ đã sắp xếp theo đúng thứ tự các loại giấy thuế và chỉ cho chủ thấy sự bất hợp lý trong cách sắp xếp ban đầu. Nhờ vậy, tớ được chủ tin tưởng và thăng chức. Tớ tin nếu sinh viên Việt Nam sang Úc đi làm thì đức tính cẩn thận, trung thực sẽ được chủ rất thích. Hiện nay tớ vẫn cố gắng đi làm và sắp xếp thời gian học tập thật hợp lý. Nhờ có đi làm mà tớ tích kiệm được kha khá tiền, ngoài ra tớ cũng “tu luyện” thêm cho mình vài nghề tay trái khác nhau.
2. Làm thêm không dễ dàng như mọi người vẫn nghĩ
Tìm được công việc phù hợp, ít thủ công và tăng chất xám (theo cách nói của các bạn sinh viên) thật khó như mò kim đáy bể trong tình hình hiện nay. Tuy nhiên, không phải lúc nào việc làm thêm cũng đầy gam màu hồng như trên… Giơ hai cánh tay đầy vết sẹo ngang dọc do vảy cá đâm cho chúng tôi xem, Hân (sinh viên Đại học Latrobe) tâm sự về những ngày làm thêm công việc bán cá tại chợ Vic (tên thường gọi của chợ Queen Victoria).
Hân cho biết đến giờ mười khớp ngón tay của mình vẫn còn cứng đờ khi co bóp. Đó là kết quả của những tháng mùa đông thức dậy từ 5g làm đến 14g, tiếp xúc từng thùng cá to và lạnh. Những ngày nghỉ còn đỡ, những ngày đi học phải dậy từ khuya đến chợ dọn hàng rồi 8g nhảy lên tàu điện (tram) về lại trường cách đó 30km để kịp giờ vào lớp.
Ngay cả công việc hái trái cây với thu nhập như mơ cũng không dành cho mọi người. Phần lớn sinh viên làm việc này đều có chung nhận xét đây là nghề trời cho, tức dựa vào thời tiết. Có bạn sau một thời gian đi làm về nhẩm lại thấy lỗ hoặc chỉ huề vốn (thu nhập = tiền xe, ăn, ngủ).
Đưa tấm hình bão cát mù mịt, Văn Trường (sinh viên Đại học Swinburne) chán nản kể về chuyến đi hái nho ở New South Wales vừa rồi. Do nho năm nay mất mùa nên giá nhân công cũng giảm theo. Năm ngoái, một thùng nho hái được chủ thầu trả 9 đôla Úc thì nay chỉ 3-4 đôla, chưa kể những ngày thời tiết xấu phải nghỉ không công. Trong khi đó tiền thuê giường là 10 đôla Úc/ngày, chưa kể tiền ăn.
Nhóm của Trường đi được 30 người cứ rơi rụng dần chỉ sau ba tuần. “Qua đây mới thấy kiếm tiền khó biết nhường nào. Ngày trước ở Việt Nam làm lặt vặt cũng có tiền nhậu với bạn bè, qua đây hết dám, đã vậy còn gặp bão cát, chuyến này coi như xong” – Trường tâm sự sau chuyến đi farm trở về.
Mi – cô bạn may mắn tìm được việc ngay sau khi bỏ công việc hái nho. Mi nói ở Mel hay Syd thì công việc dễ dàng mà lương lậu khá thì là đi làm Nail. Công việc này cũng dễ dàng nhưng đỏi hỏi phải khéo léo, tâm lý, và có kinh nghiệm về các loại mỹ phẩm.
3. Rủi ro tiềm ẩn
“Làm thêm, tiếp xúc với người bản xứ đôi khi cũng thấy lo sợ. Họ cứ nghĩ mình là sinh viên quốc tế nên có dịp hà hiếp thì họ làm tới” – Trang, sinh viên Đại học Monash – đang trông coi cửa hàng quần áo ở chợ Preston, bày tỏ về công việc của mình – Có lần bị khách vào đạp đổ đồ bày bán trong shop, buông lời thóa mạ mà mình chỉ biết khóc tức tưởi, muốn gọi cảnh sát cũng không được, sợ họ kích động làm bậy”.
Trong khi đó, Tiến Hoàng chua chát khi nói về kết quả học tập vừa qua: “Tưởng làm thêm kiếm chút tiền chi tiêu, ai dè bị lỗ”. Số tiền kiếm được 170 đôla Úc/tuần tại cửa hàng không đủ cho bạn đóng khoản phí học lại môn rớt là hơn 2.000 đôla. Theo Hoàng, vì ban đầu quá tôn sùng chuyện làm thêm, nhất là áp lực từ gia đình cho rằng đi nước ngoài là phải làm thêm nên Hoàng buộc phải làm thêm bằng mọi cách, dẫn đến lơ là việc học. Hoàng cho biết kết quả đó là của một quãng thời gian dài ngủ gà ngủ gật trên lớp sau mỗi buổi bán hàng.
Hiện đang có tâm lý từ phía phụ huynh trong nước cho rằng việc làm thêm ở nước ngoài dễ kiếm nên cứ cố gắng lo cho con cái sang được nước ngoài, còn chuyện tiền nong sinh hoạt thì đi làm tính sau. Chính vì vậy một số sinh viên bị đẩy vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan trước việc làm và học. Quy định sinh viên không được làm quá 20 giờ/tuần khi đang học của Chính phủ Úc nhằm đảm bảo quyền lợi học tập của sinh viên.
Nhâm – một bạn trẻ mới sang Úc được 6 tháng chia sẻ “ Em ở kí túc ở trường trong đó cũng có nhiều bạn Châu Á mình sống. Em bắt chuyện làm quen thì có cô bạn người Hoa rủ em đi làm thêm ở bar. Nói chung cô bạn này khoe rằng một tối phục vụ bia, rượu ở đây có thể kiểm đến 200 – 300 đô Úc, nhưng thành thử mà nói em thấy không thích công việc này. Bạn bè nói làm ở đây tuy lương cao là thế nhưng lại bị đụng chạm cơ thể, rồi phải biết uống rượu, làm khuya và còn rất nhiều vấn đề khác nữa…Hơn nữa rất có thể dính đến luật pháp của Úc. Vì vậy cuộc sống ở đây cũng rất nhiều cám dỗ, cạm bẫy”.
