Một trong những đặc điểm nổi bật của xã hội nước Úc ngày nay là tính chất đa văn hóa của người dân Úc, tinh thần đoàn kết toàn dân và tấm lòng tận tụy với đất nước Úc.
Một đặc điểm nổi bật khác nữa là bản chất bình đẳng trong xã hội Úc. Ðiều đó không có nghĩa là mọi người đều như nhau, và mọi người đều giàu hoặc nghèo như nhau, mà nó chỉ có nghĩa là với lòng quyết tâm và cần cù lao động, mọi người không cần phải có vây cánh hoặc thuộc hạng con ông cháu cha mà vẫn có thể thành đạt.
Trong khuôn khổ pháp luật, tất cả mọi người Úc đều có thể phô trương văn hóa và bày tỏ quan điểm và tham gia tự do vào mọi phương diện của đời sống Úc. Úc tin tưởng vững chắc rằng không người nào có thể bị thiệt thòi chỉ vì nguồn gốc đất nước nơi họ sinh ra, vì di sản văn hóa, ngôn ngữ, phái tính hoặc tín ngưỡng.
Ðể duy trì một xã hội ổn định, hòa bình và phồn vinh, nước Úc đòi hỏi mọi người dân Úc từ tất cả nguồn gốc khác nhau cùng tôn trọng các nguyên tắc và giá trị chung là nền tảng cho xã hội Úc.
Luật pháp và tập quán xã hội
Hành vi cư xử trong xã hội Úc được quy định bởi một tập hợp các luật chính thức và các tập quán xã hội không chính thức.
Mọi người sống ở Úc đều phải tuân thủ luật pháp của quốc gia, nếu không họ có thể sẽ bị truy tố về mặt hình sự hoặc dân sự. Nước Úc cũng đòi hỏi mọi người chấp hành các tập quán xã hội, thực hành các thói quen và cách xử sự nói chung mặc dầu những tập quán này không phải là những ràng buộc pháp lý.
Luật pháp Úc do quốc hội Liên bang, tiểu bang và lãnh thổ ban hành. Cảnh sát có nhiệm vụ bảo vệ an ninh trật tự xã hội và đưa ra tòa xét xử những người mà cảnh sát cho là đã phạm luật. Dân chúng ở từng địa phương và từng khu dân cư cũng giúp đỡ lẫn nhau trong những lúc hoạn nạn và trình báo tới đồn cảnh sát địa phương những điều gì họ thấy khác thường hoặc đáng ngờ.
Úc có lực lượng cảnh sát quốc gia gọi là Cảnh sát Liên bang Úc (Australian Federal Police), chuyên môn điều tra các vụ tội phạm trái với luật pháp liên bang trong đó có tội buôn bán ma túy, tội nhập cư bất hợp pháp, tội phá hoại nền an ninh quốc gia và tội làm ô nhiễm môi trường. Tất cả các tiểu bang và vùng lãnh thổ Bắc Úc đều có lực lượng cảnh sát riêng, chuyên giải quyết các vụ tội phạm trái với luật lệ của tiểu bang hoặc lãnh thổ. Cảnh sát Liên bang Úc đồng thời làm nhiệm vụ cảnh sát địa phương cho Khu vực Thủ đô Úc.
Mặc dầu nhân viên cảnh sát có quyền bắt người và trình chứng cứ tại tòa, nhưng cảnh sát không phải là người đưa ra quyết định cuối cùng là một người nào đó có tội hay không có tội. Vấn đề này phải do tòa án quyết định.
Ở Úc cảnh sát có mối quan hệ tốt đẹp với dân chúng. Quý vị có thể trình báo một vụ tội phạm và nhờ cảnh sát giúp đỡ. Nếu bị cảnh sát thẩm vấn, quý vị nên giữ thái độ bình tĩnh, lịch sự và hợp tác.
Tòa án và luật pháp
Tòa án có chức năng thực thi công lý. Tòa án quyết định luật pháp có bị vi phạm hay không và phải xử sự ra sao với những kẻ được coi là phạm tội.
Trong một số trường hợp, thẩm phán sẽ nghe vụ án và đưa ra kết luận. Trong những trường hợp khác, đoàn bồi thẩm gồm những công dân bình thường sẽ kết luận vụ án theo sự hướng dẫn của chánh án. Trong mọi trường hợp, bị cáo được coi là người vô tội cho tới khi bị kết luận là có tội không còn chút nghi ngờ nào nữa. Bị cáo cũng có quyền được có luật sư biện hộ.
Trong một số trường hợp, nếu bị cáo không đủ khả năng để thuê luật sư biện hộ cho mình, họ có thể được trợ giúp pháp lý miễn phí. Những người có thị thực tạm trú thuộc một số diện nào đó cần phải hiểu rõ những hậu quả và tác hại của việc có tiền án đối với việc cứu xét trường hợp họ được tiếp tục lưu trú ở Úc.
Tội hình sự
Những tội hình sự nghiêm trọng như là giết người, hành hung, hiếp dâm, ấu dâm, bạo hành gây thiệt hại cho người hoặc tài sản, cướp có vũ khí hoặc trộm, lái xe bất chấp nguy hiểm, tàng trữ hoặc sử dụng ma túy, lừa đảo hoặc có quan hệ tình dục với trẻ em chưa đủ tuổi để tự quyết định theo pháp lý (tuổi này thay đổi tùy theo từng tiểu bang).
Úc tôn trọng nền văn hóa đa dạng. Tuy nhiên mọi hoạt động tôn giáo và văn hóa đều phải nằm trong khuôn khổ theo như luật pháp hiện hành ấn định. Ví dụ như luật tại các tiểu bang và lãnh thổ cấm việc cắt âm vật (điểm kích thích ở bộ phận sinh dục) và việc bạo hành trong gia đình.
Vấn đề bạo hành trong gia đình
Cũng như ở các quốc gia khác, ở Úc việc hành hung người khác là hành động bất hợp pháp và được coi là một tội nặng. Việc hành hung ở nhà và giữa vợ chồng với nhau được gọi là bạo hành trong nhà hoặc trong gia đình. Bạo hành trong gia đình xảy ra khi một người có hành động làm cho người khác sợ hãi vì bị hành hung về mặt thể chất, tình dục hoặc tâm lý hoặc bị tổn thương, bị cưỡng dâm, bị ép buộc sống biệt lập với mọi người hoặc bị áp chế về mặt kinh tế.
Ma túy, hút thuốc, uống rượu
Hình phạt áp dụng đối với hành động cung cấp hoặc tàng trữ ma túy bất hợp pháp có thể rất nặng. Hình phạt có thể còn nặng hơn nữa nếu phạm các tội chế biến, cung cấp, hoặc buôn bán ma túy. Hút thuốc và uống rượu không phải là việc làm bất hợp pháp, nhưng có nhiều hạn chế đối với việc hút thuốc uống rượu ở nơi công cộng.
Ngày càng có nhiều nơi cấm hút thuốc, thí dụ như ở hầu hết những công sở, cơ sở y tế và nơi làm việc. Ở phần lớn các tiểu bang và lãnh thổ đã cấm hút thuốc tại các nơi công cộng trong các khu vực có tường vây kín như là nhà hàng, hộp đêm, quán rượu, trường học, trung tâm mua bán và siêu thị. Ở một số tiểu bang và lãnh thổ còn cấm hút thuốc cả ở những nơi công cộng ngoài trời. Cửa tiệm nào bán thuốc lá cho bất cứ ai dưới 18 tuổi đều là phạm pháp.
Uống rượu là hợp pháp ở Úc nhưng luật pháp chỉ cho phép uống rượu ở những nơi nhất định và vào thời gian nhất định. Nếu người nào bán, hoặc cung cấp rượu cho trẻ em dưới 18 tuổi là phạm pháp. Thiếu niên dưới 18 tuổi uống rượu cũng là phạm pháp chỉ trừ trường hợp uống ở nhà. Muốn biết thêm chi tiết về việc uống rượu ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào xin xem Hướng dẫn về Rượu ở Úc (Australian Alcohol Guidelines).
Luật giao thông
Luật giao thông của tiểu bang và lãnh thổ có những quy định về việc lái xe. Ðể được phép lái xe ở Úc, cư dân phải có bằng lái xe do tiểu bang hoặc lãnh thổ cấp và xe phải được đăng bộ. Không chấp hành hoặc vi phạm luật giao thông có thể sẽ bị phạt nặng, bị mất bằng, thậm chí có thể bị tù. Khi ngồi trong xe mọi người bắt buộc phải đeo dây an toàn (hoặc nếu là trẻ em hoặc em bé, phải có ghế buộc an toàn).
Luật giao thông rất chặt chẽ đặc biệt đối với giới hạn tốc độ và việc lái xe sau khi uống rượu. Vừa lái xe vừa cầm điện thoại di động nói chuyện cũng là phạm pháp.
